Trasa: Haghpat - Alaverdi - Vanadzor

Wyruszamy z hotelu około 09:15. Na początku zjazd o 300m w pionie do Alaverdii, gdzie zatrzymujemy się na uzupełnienie płynów. Jest pochmurno, temperatura w granicach 20 stopni, idealna do jazdy. Po kilkunastu kilometrach zaczyna lekko padać, ale nie na tyle mocno, zbyśmy robili przerwę. Po całodniowej regenaracji moja siostra jedzie bez żadnych problemów. Jedziemy spokojnie, utrzymując średnią z jazdy na poziomie 15 km/h, chociaż trasa prawie na całym odcinku pnie się w górę. Po około 35 km robimy przerwę na posiłek w malutkim, przydrożnym barze. W czasie naszego postoju mija nas para rowerzystów na bardzo dziwnym rowerze. Z jednej strony rower w typie tandemu, ale przód to poziomka, tył rower standardowy. Wygląda niestandardowo, do tego jest dość mocno obładowany bagażem. Na jednym z postojów spotykamy sie ponownie i okazuje się, że para pochodzi z Francji. Po 40 km wyszło słońce i aż do samego Vanadzoru był lekki upał. Około 15 meldujemy się w dzisiejszymmiejscu noclegowym, małym B&B. Po wczorajszym dniu z ponad 1000 m przewyższenia, dzisiaj dodatkowo ponad 1100 m, które trochę odczuwałem. Jutro przez Dilijan jedziemy w okolice jeziora Sevan.


Wyjazd z Haghpat


Kanion rzeki Debed


Kościół w Vanadzor


Pokaż trasę GPS

Trasa: Haghpat - Alaverdi - Sanahin - Akner - Sanahin - Alaverdi - Haghpat

Wstajemy około 08:30 i po śniadaniu idziemy zwiedzać klasztor Haghpat. Po zwiedzaniu moja siostra zaczyna regenerację a ja ruszam do Sanahin, klasztoru który znajduje sie po drugiej stronie kanionu. Postanawiam sprawdzić północny wyjazd z Haghpat. Droga, która jest przedłużeniem naszej drogi dojazdowej pomimo żółtego koloru na mapie oraz numeru okazuje się polną szutrówką z licznymi kamienistymi odcinkami. Po około 4 km zjazdu docieram do drogi M6 (Yerevan  - Tbilisi) i jadę w kierunku Alaverdi. Droga mija Alaverdi i wspina się do miejscowości Sanahin, gdzie jest zespół klasztorny o tej samej nazwie. Jest gorąco, do tego cały czas pod górę. Po wizycie w Sanahin jadę dalej do miekscowości Anker, gdzie według mapy powinien być stary koścół. Zjeżdżam dość sporo w dół, potem sporo w górę aby dowiedzieć się, że z kościoła został tylko kawałek frontowej ściany. Wracam przez Sanahin do Alaverdi, skąd miałem dalej jechać do Akori. Mam już w nogach ponad 30 km i prawie 700 m podjazdu, dlatego widząc sporą ściankę zatrzymuję się na mały popas w sklepie. Po małej przerwie odpuszczam jazdę do Akori. Jadę do dworca kolejowego Sanahin (który nie leży w miejscowości Sanahin) i dowiaduję się, że lokalny pociąg o którym znalazłem informacje w Internecie nie kursuje. Przejeżdżam przez Alaverdi i jadę znaną z wczoraj trasą do Haghpat. Dojeżdżam do hotelu przed 17. To był pierwszy dzień z sumą przewyższeń ponad 1 000 m.


Piesza wycieczka do kompleksu Haghpat


Haghpat


Haghpat


Haghpat


Droga wyjazdowa z Haghpat, oznaczona kolorem żółtym na mapie i numerem, w rzeczywistości polna szutrówka


Sanahin


Sanahin


Sabahin


Sanahin


Sanahin


Pozostałości koścoła w Akner


Widok na Haghpat z drugiej strony kanionu (droga Sanahin - Akner)


W drodze do Akner


Fabryka miedzi w Alaverdi


Rzeka Debed


Pokaż trasę GPS

Trasa: Yerevan (po mieście do Północnego Dworca Autobusowego) - Dilijian (marszrutka) - Alaverdi (Taxi) - Haghpat

Wyjeżdżamy z hotelu przed 11 i powoli kierujemy się w kierunku Dworca Północnego. Mamy sporo czasu, dlatego około 1 km przed dworcem zatrzymujemy się na drugie śniadanie. Po małym popasie dojeżdżamy na dworzec, ale nie widzimy naszego środka transportu. Okazuje się, że miał dzień wcześniej awarię i dzisiaj nie pojedzie. Jedyną opcją jest dojazd do miasteczka Dilijian, skąd powinniśmy się dostać do Vanadzoru. Pakujemy rowery do marszrutki płacąc za dodatkowo zajęte miejsca i o 14 ruszamy w trasę. Po drodze wpadamy w sporą ulewę, przez co dojeżdżamy na miejsce z małym opóźnieniem. Na miejscu okazuje się, że najbliższy transport do Vanadzoru jest dopiero rano, dlatego decydujemy się na jazdę zdezelowaną taksówką. Cena za dojazd do Vanadzoru jest bardzo atrakcyjna, dlatego w czasie jazdy uzgadniamy dojazd aż do Alaverdii, gdzie dojeżdżamy około 17.
Z Alaverdii pozostaje do przejechania niecałe 11 km, ale na ostatnich 4 km jest prawie 300 m przewyższenia. Trasa, którą moja siostra pokonuje prowadząc rower w końcówce powoduje mały kryzys i myśli o powrocie do Polski. Uzgadniamy, że następnego dnia siostra odpocznie od roweru a ja objadę sam lokalne klasztory.


Drugie śniadanie w drodze do Dworca Północnego


Gotowi do drogi do Dilijan


Drugi kryzys mojej siostry na podjeździe do Haghpat


Okolice Haghpat


Podjazd do Haghpat


Pokaż trasę GPS
Pokaż trasę GPS

Trasa: Yerevan - Ashtarak - Hovhannavank - Ashtarak - Yerevan

Wyjeżdżamy z hotelu po śniadaniu, przejeżdżamy obok fabryki ArArAt, pomnika ludobójstwa i kierujemy się do głównej drogi M1. Nie jest zbyt gorąco, ale jedziemy bardzo spokojnie. Na 20 km zjeżdżamy z głównej drogi i przejeżdżamy przez miasteczko Ashtarak, gdzie chcemy odwiedzić 3 stare kościoły. Pierwszy z nich "Surp Sargis" to mały kościółek na wzgórzu, do którego udaję się w pojedynkę. Po krótkiej sesji zdjęciowej wracam do siostry i ruszamy dalej. Okazuje się, że w tylnym kole mam małego flaka, dopompowuje i jedziemy dalej. Drugi kościół to "Karmravor" z oryginalnym dachem z VII w n.e.. Trzeci z planowanych kościołów wymagał jazdy w przeciwnym kierunku, dlatego postanowiliśmy jechać dalej do głównej atrakcji dnia. Po drodze w miejscowości Mughni zatrzymujemy się na zwiedzanie kościoła "Surp Gevork". Po kolejnych 4 km dojeżdżamy do Hovhannavank, gdzie spędzamy dość sporo czasu. W drodze powrotnej w Ashtarak odbijamy z głównej drogi M1 na H6 a następnie H4, którą dojeżdżamy do Yerevania.


Surp Sargis w Ashtarak


Karmravor


Surp Gevork


Hovhannavank


Hovhannavank


Hovhannavank


Pokaż trasę GPS

Trasa: Yerevan (po mieście)

W planie na dzisiejszy dzień było zwiedzanie oraz wyzyta na Północnym Dworcu Autobusowym i sprawdzenie opcji dojazdu do Alaverdi/Vanadzoru. Po śniadaniu idziemy do fabryki armeńskiej brandy "ArArAt", gdzie planujemy wizytę w muzeum połączoną z degustacją. Okazuje się, że konieczne jest wcześniejsze zapisanie się. Jest niedziela, sporo grup wycieczkowych. Udaje nam się zapisać na godzinę 17:00.

Wracamy do hotelu i jedziemy na Dworzec Północny. Dystans nie jest jakiś znaczny, niecałe 11 km, ale mamy przedsmak prawdziwej Armenii. Cała trasa to jeden długi podjazd, ze średnim nachyleniem prawie 3%, z częścią o nachyleniu 6%. O ile ja nie mam z tym problemu, moja siostra przechodzi lekki kryzys. Po niecałej godzinie dojeżdżamy na miejsce, dworzec okazuje się dużym parkingiem ze stojącymi marszrutkami. Podczas rozmowy z jednym z kierowców dowiadujemy się, że zabranie rowerów do marszrutki może być problematyczne, drogie i jednocześnie niebiezpieczne dla foteli. Nasz rozmówca wspomina o autobusie, który jeździ do Vanadzoru, który z pewnością zabierze rowery. Do odjazdu wspomnianego autobusu jest około 30 min, zostajemy aby porozmawiać z kierowcą. Autobus to jedna z wcześniejszych wersji podobnych do PRL-owskich "ogórków", z baterią butli gazowych na dachu. Autobus nie jest demonem prędkości, bo 120-km dystans pokonuje w ponad 3h. Kierowca potwierdził, że nie będzie problemów z przewozem dwóch rowerów. Całość będzie nas kosztować tylko 3 000 dram, czyli niecałe 25 PLN. Rewelacja.

Powrót z dworca dużo szybszy, całość z górki. Po niecałych 30 min jesteśmy w hotelu. Przebieramy się i idziemy na wycieczkę do muzeum brandy ArArAt. Wycieczka krótka, z główną atrakcją w postaci degustacji brandy. Degustacja w dwóch wersjach, 4 500 dram z degustacją brandy 3-letniej (3 star) i 10-letniej (Akhtamar) oraz  10 000 dram, w której zaczynamy od 10-letniej (Akhtamar), potem czas na 20-letnią (Nairi), na końcu jeszcze raz 10-letnia (Dvin) - ulubiona brandy Winstona Churchilla. Moja siostra decyduje się na wersję podstawową, ja na wersję rozszerzoną. Wrażenia super.

Najważniejszy cel dnia osiągnięty - mamy załatwiony transport do Vanadzor, z którego czeka nas 50 km dojazd do Haghpat, gdzie mieści się hotel, w którym spędzimy dwa kolejne dni.


Wejście do fabryki brandy ArArAt


Muzeum brandy ArArAt - beczka pokoju, która zostanie otwarta po zakończeniu konfliktu w Nagornym Karabachu. Jedyne miejsce w Armenii, gdzie obok flagi armeńskiej jest też flaga Azerbajdżanu.


Beczka z brandy własność Bronisława Komorowskiego (każda głowa państwa odwiedzająca fabrykę jest ważona i odpowiednia ilość wysokogatunkowej brandy jest zamykana w beczce. Zawartość do wyłącznej dyspozycji właściciela lub spadkobierców.


Bechka Lecha Wałęsy (jest jeszcze beczka Aleksandra Kwaśniewskiego, ale nie udało mi się jej znaleźć)


Leżąkujące stare roczniki.


Kolekcja medali zdobytych pzrez brandy ArArAt


Jedna ze starszych butelek (najstarsza była z 1902 r).


Zestaw degustacyjny VIP. Od lewej 10-letnia Akhtamar, 20-letnia Nairi, 10-letnia Dvin, woda do przepłukania kubków smakowych i czekoilada do wzmocnienia smaku.

Pokaż trasę GPS

Trasa: Yerevan - Zvartnots - Yerevan - Echmiadzyn - Yerevan

Około 02:30 wyjeżdżam na lotnisko Zvartnots aby odebrać siostrę, która przylatuje z Warszawy. Jest około 20 stopni, jedzie się super, cały czas z górki. Po 32 minutach jestem na lotnisku, szybciej niż sie spodziewałem, do tego okazuje się, że samolot ma małe opóźnienie i czeka mnie dłuższe czekanie. Około 04:30 dostaje sms-a od siostry, że już jest, po dodatkowych kilkunastu minutach pojawia się z rowerem. Składanie zabiera nam ponad pół godziny, po czym udajemy się do przechowalni bagażu oddać na przechowanie karton. Pani z obsługi po przebudzeniu chyba chciała jak najszybciej wrócić do spania, bez żadnych oprów zgodziła się, abym włożył moja torbę rowerową do kartonu w ramach jednej opłaty, super zaoszczędziliśmy około 11 000 dramów (prawie 90 PLN). Ruszamy w drogę powrotną do hotelu, jest pod górkę, dlatego dojazd zajmuje ponad 15 min dłużej. W hotelu jesteśmy przed 07:00, czekamy na śniadanie i idziemy się przespać.

Wstajemy po 10 i postanawiamy pojechac do Vagharshapat zobaczyć katedrę Echmiadzin, główne miejsce religijne Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego. Część trasy pokrywa się z drogą na lotnisko, plus dodatkowe 11 kilometrów. Nie wiem jak, ale przy kopiowaniu do Dakoty śladów, kilka nie zostało skopiowanych, w tym trasa do Echmiadzin. Kierujemy się na centrum i bez problemu odnajdujemy cel naszej wizyty. Na wejściu zatrzymuje nas chyba 80-letnia staruszka, która nie pozwala wejśc z rowerami. Spinamy je i zostawiamy przy bramie wejściowej. Katedra jest w remoncie, do tego odbywa się w niej niedzielne nabożeństwo, dlatego też nie ma możliwości dokładnego obejrzenia i zrobienia zdjęć. Chwilę kręcimy się po terenie i ruszamy dalej, odwiedzić niedaleki Klasztor Gayene. Również tam jest niedzielne nabożeństwo, dlatego po kilku minutach ruszamy w drogę. Zatrzymujemy się na krótki posiłek w lokalnym barze i ruszamy w drogę powrotną do Yerevania.

Tak jak wczoraj jest gorąco ale dzisiaj na ulicach pełno jest dzieci i dorosłych, którzy polewają wszyskich i wszystko wodą. Kilka razy spadają na nas całe wiadra wody, dość często pryskają na nas jadący w samochodach. Przy ponad 30 stopniach to fajne, chociaż dość denerwujące zjawisko. W hotelu dowaiduję się, że jest to jakaś stara tradycja, jedeń dzień w roku, taki odpowiednik lanego poniedziałku. Tylko tutaj ludzie całkiem mokrzy podchodzą do tego bardzo spokojnie.

Dzień kończymy na Placu Republiki oglądając bardzo ciekawy pokaz fontann.


Echmiadzyn


Echmiadzyn


Surb Gayane


Surb Gayane - przykościelny cmentarz


Pokaż trasę GPS
Pokaż trasę GPS
Pokaż trasę GPS

Trasa: Yerevan - Khor Virap - Yerevan

Początek dnia to wizyta na dworcu kolejowym, potem autobusowym i ogarnięcie transportu z Yerevania do Ayrum. Okazało się, że pociąg Yerevań - Tbilisi, który według strony kolei armeńskich nie kursuje do początku października jednak kursuje. Niestety małe to pocieszenie, bo nie zatrzymuje się ani w Ayrum ani w Alaverdii, do tego nie ma szans na przewóz niezapakowanych rowerów.

Na dworcu autobusowym próbowałem znaleźć marszrutkę w tamte rejony, ale bez powodzenia. Kolejna próba w poniedziałek. Po sprawach logistycznych pojechałem zwiedzić pozostałości fortecy Erebuni, ale ze względu na spore podejście po schodach zrezygnowałem ze zwiedzania i ruszyłem na południe do Khor Virap. Cała droga z widokiem na szczyt Ararat, niestety ze względu na chmury i lekki smog widok nie do końca idealny.

Dojazd spokojny, dość częste pit-stopy na uzupełnainie płynów. W Khor-Virap nie zabawiłem zbyt długo, głównie z powodu trudności z zabezpieczeniem roweru. Kilka fotek i ruszam w drogę powrotną. Opcjonalnie mogłem jechac dodatkowe 10km do miejscowości Ararat i wrócić do Yerevania pociągiem, ale z drugiej strony nie chciałem ryzykować długiego czekania i dodatkowych kilometrów.

Cały dzień upał, przez ponad 7h od wyjazdu z hotelu do powrotu wypiłem 3 litry słodkich napojów gazowanych i 2.5 litra wody.


Khor Virap na tle małego Araratu.


Khor Virap


Khor Virap


Pokaż trasę GPS

Trasa: Lotnisko (Zvartnots) - Yerevan

Do Yerevania przylatuję z Moskwy wczesnym popołudniem. W czasie kontroli paszportowej polski paszport wzbudza dziwne podejrzenia, oficer ogląda go przez kilka minut, konsultuje z kolegami. Najbardziej dziwi ją strona z danymi, która jest wklejona do paszportu, prosi mnie o dodatkowy dokument i w końcu wbija pieczątkę. Kontrolę paszportową mijam jako ostatni, odbieram torbę z rowerem i udaję się na poszukiwanie przechowalni bagażu (jeszcze przed wyjazdem postanowiłem złożyć rower na lotnisku i dojechac o własnych siłach do centrum). Pani w przechowalni jest przerażona wielkoscią torby i wizją przechowywania jej przez 2 tygodnie. Okazuje się, że przechowalnia to mały pokoik z dwiema półkami na bagaże. Po złożeniu roweru i dodatkowym złożeniu torby zostawiam ją w przechowalni i jestem gotowy do jazdy.  
Po wyjściu z lotniska uderza mnie 34-stopniowy żar, jadę spokojnie ale dość szybko czuję totalnie zaschnięte gardło. Po około 45 min dojeżdżam do centrum i melduję się w hotelu. Szybki prysznic i wyjeżdżam na mały rekonesans po okolicy.

Pokaż trasę GPS Pokaż trasę GPS

Trasa: Po mieście

Trasa: Po mieście